Inhoudsopgave

Inleiding

Welkom op deze pagina gewijd aan de uitfasering van het Centraal Referentieadressenbestand (hierna vermeld als CRAB) naar het Gebouwen- en Adressenregister en het Wegenregister. Wij willen u graag informeren wat u allemaal kan verwachten tijdens deze overgang en u zo goed mogelijk informeren rond de wijzigingen in dienstverlenging die u, als gebruiker, vandaag gewoon bent van CRAB.

Onze missie is om ervoor te zorgen dat deze overgang zo soepel mogelijk verloopt en u kunt erop vertrouwen dat wij ons uiterste best doen om de continuïteit te waarborgen. Wij baseren ons op volgende basisprincipes om u die waarborg te garanderen:

• Het aanbieden van Edit API’s die als basis dienen in applicaties voor het Gebouwen- en Adressenbeheer. Wij noemen dit ook wel decentraal beheer.

• Het raadplegen van onze data door middel van het aanbieden van

  • Raadpleeg API’s,

  • Het hergebruik faciliteren door onze data aan te bieden via diverse platformen.

• Het inzetten op datakwaliteit door het aanbieden van onder andere een meldingsdienst.

• Het verder zetten van services die ook via CRAB ter beschikking stonden.

Voor het volledig overzicht van alle functionaliteit en welke behouden zullen blijven, verwijzen wij u graag naar: Migratietabel CRAB - Gebouwen- en Adressenregisterarchived.

Wij adviseren u deze documentatie zorgvuldig door te nemen, zodat u volledig op de hoogte bent van alle wijzigingen.

Voorbereiding

Functioneel

In aanloop van 2023 hebben we de ontwikkeling van decentraal beheer verder gezet:

• De beheersacties voor het Gebouwen-en Adressenregister zijn afgerond.

• Herwerken adresmatch (v2) ter verbetering van de performantie. Functioneel werden deze wijzigingen voorzien:

  • Voor de adreskoppelingen voorzien we de link naar het percelen en-gebouwenregister ipv de adreskoppelingen 'embed' mee te geven in het antwoord van adresmatch,

  • De rijksregister (RR) koppelingen en KBO-koppelingen zijn verwijderd,

  • OSLO-compliancy (bv. gebruik gml formaat voor de adresposities).

• Complexere beheersacties (bijv. hernummeren van een adres).

De volgende producten werden ter beschikking gesteld:

• OSLO conforme read-API’s voor gebouwen en adressen,

• Aanbieden van een downloadbestand ter vervanging van het testbestand,

• Het aanbieden van een alternatief voor de CRAB datasets (https://download.vlaanderen.be/Catalogus?q=CRAB ) op basis van het downloadbestand Gebouwen- en Adressenregister,

• Het aanbieden van WMS/WFS diensten voor het Gebouwen- en Adressenreigster.

Het aanbieden van een meldingsdienst (indienen van meldingen en opvolging) gaan wij de komende maanden vorm te geven.

Productieomgeving Gebouwen- en Adressenregister

Om de onbeschikbaarheid voor de bijwerking tijdens de overgang van CRAB naar het Gebouwen- en Adressenregister voor de gebruikers maximaal te beperken zal er de komende tijd ingezet worden om de infrastructuur van het Gebouwen- en Adressenregister te ontkoppelen en een aparte omgeving op te zetten.

Dit gebeurt zonder impact voor de gebruikers en zorgt ervoor dat we de overgangstijd (periode waarin niet kan bijgewerkt worden dit wordt hierna de CRAB freeze genoemd) gevoelig kunnen reduceren.

Wat verandert er in het Gebouwen- en Adressenregister?

De status flow per object

Op deze pagina: https://basisregisters.vlaanderen.be/documentatie/statusflowgrar is de status flow per object beschreven. Zo is het duidelijk welke flow een object kan/moet doorlopen. Bovendien is er een nieuwe status, afgekeurd, toegevoegd bij de objecten 'straatnamen' en 'adressen'.

Het koppelen van adressen met gebouweenheden en percelen

Adressen werden voorheen in CRAB gekoppeld aan een gebouw en perceel. Bij het doorstromen naar het Gebouwen-en Adressenregister werd deze koppeling automatisch meegenomen en gekoppeld aan een gebouweenheid.

Binnen het beheer van het Gebouwen- en Adressenregister dienen de decentraal beheerders zelf de gebouweenheden aan te maken en de koppeling te leggen met een adres. Hierdoor worden de koppelingen met adressen zichtbaar binnen het gebouwenregister en percelenregister voor de gebruikers.

Integratie GRB & samengestelde gebouwen

Binnen het GRB is er het gebruik van verschillende types gebouwen:

• Gebouwaanhorigheden: gba,

• Gebouw aan de grond: gbg,

• Samengestelde gebouwen: sgbg.

Deze typering is niet gekend in het Gebouwen-en Adressenregister en vandaag worden enkel de geometrie van een gbg (gebouw aan de grond) doorgestuurd naar het gebouwenregister.

Binnen de integratie van het gebouwenregister en het GRB zal dit gecorrigeerd worden en worden de correcte geometrieën van de gebouwen doorgestuurd vanuit het GRB. Dit omvat de geometrie van de samengestelde gebouwen (sgbg) alsook de gebouwen aan de grond inclusief hun gba’s.

Deze correctie zal uitgevoerd worden in november 2023, nieuwe en gewijzigde geometrieën vanaf 1 december 2023 zullen dan volgens de nieuwe regels doorstromen naar het Gebouwen- en Adressenregister vanuit het GRB.

(De)Regulariseren gebouweenheid

Een beheerder kan kiezen bij het registreren van een gebouweenheid dat de definitie van bepaling van een gebouweenheid niet werd gevolgd. Dit kan door de indicatie te geven aan een gebouweenheid dat een afwijking werd vastgesteld. Details rond de bepaling van een gebouweenheid kun je hier terugvinden: Afbakening en levensloop van gebouw(eenheden).

Later kan een decentraal beheerde deze gebouweenheid steeds regulariseren of deregulariseren.

CRAB ID’s

Door de migratie van CRAB naar het Gebouwen- en Adressenregister houden de CRAB ID’s op te bestaan. De laatste versie van deze CRAB ID’s zal nog worden bijwerkt tot 1 november 2023. Elke CRAB ID heeft momenteel een overeenkomstige Gebouwen- en Adressenregister ID. Deze mapping zal bijgehouden worden na 1 november 2023, maar zal geen updates meer kennen.

• De mapping is deel van het downloadbestand Gebouwen- en Adressenregister (Crabhuisnummer en CrabSubadres). Vanaf 1 november 2023 gaan deze bestanden geen updates meer kennen. Deze bestanden gaan uit het downloadbestand verwijderd worden eind maart 2024.

• De v1 endpoints rond de CRAB Huisnummers, CRAB gebouwen en CRAB subadressen worden niet meer geüpdatet vanaf 1 november 2023, deze zullen wel nog opvraagbaar blijven tot eind maart 2024.

v1 naar v2

• De v2 endpoints voor de read en feed endpoints zijn in productie. Vanaf eind maart 2024 worden de v1 endpoints uitgefaseerd en is het de bedoeling dat u de v2 endpoints aanroept.

  • De read endpoints verschillen op een aantal vlakken functioneel van de v1 read endpoints.

  • De feed endpoints zijn functioneel volledig hetzelfde als de v1 feed endpoints.

• De v2 endpoints kan u op deze pagina terugvinden: https://docs.basisregisters.vlaanderen.be/docs/api-documentation.html .

Geolocation

Vandaag de dag wordt de geolocation service opgevuld met CRAB adressen data met dus een CRAB adres objectId. Vanaf november/december 2023 zal dit echter ook wijzigen en zal de data in geolocation service opgevuld worden met data afkomstig van het gebouwen- en adressenregister. De enigste wijziging die zal plaatsvinden is dat het CRAB adres objectId een gebouwen- en adressenregister objectId zal worden.
Wilt u weten welk CRAB adresobjectId welk gebouwen- en adressenregister objectId wordt? Dan kan u dit op 2 manieren opvragen:

• Via het downloadbestand: https://basisregisters.vlaanderen.be/producten/grar#downloadbestandgrar;

• Via de read endpoints CRABhuisnummers & CRABsubadressen: https://basisregisters.vlaanderen.be/producten/grar#readendpointsgrar.

Beiden zullen bijgehouden worden tot en met eind maart 2024, maar vanaf 1 november 2023 zullen deze bestanden geen updates meer krijgen.

Documentatie https://www.vlaanderen.be/digitaal-vlaanderen/onze-oplossingen/geografische-webdiensten/ons-api-aanbod/geolocation-service.

Datakwaliteit bij migratie CRAB → GRAR

Bij de migratie van CRAB data zal waar mogelijk data aangepast worden om de datakwaliteit en dataconsistentie te verhogen in GRAR. Onderstaande tabel geeft een overzicht per object welke data-aanpassingen zijn uitgevoerd tijdens de migratie.

Wat verandert er in het Wegenregister?

Integratie Wegenregister

CRAB-wegverbindingen worden vervangen door wegsegmenten uit het Wegenregister. Beheersacties zoals het inschetsen van een geplande weg of het koppelen van een straatnaam worden voorzien op het Wegenregister. Vóór de migratie zal er nog een laatste synchronisatieronde plaatsvinden tussen beide registers, zodat recente aanpassingen aan CRAB-wegverbindingen doorvloeien naar het Wegenregister.

Het Wegenregister is momenteel raadpleegbaar

• als WMS service,

• als WFS service,

• als RESTful API service conform de OGC standaard, en

• als download (shapefile formaat).

Het Wegenregister is ook zichtbaar op Geopunt – voeg hiervoor de kaartlaag "Wegennet" toe.

Geplande wegen in het Wegenregister

In het kader van de uitfasering van CRAB wordt er extra ontwikkeling voorzien op het Wegenregister. Zo zullen er API’s voorzien worden

• om straatnamen te koppelen aan wegsegmenten,

• om attribuutinformatie van wegsegmenten aan te passen,

• om nieuwe wegsegmenten in te schetsen,

• om geometrieën van geschetste wegsegmenten aan te passen, en

• om geschetste wegsegmenten te verwijderen.

Om beheersacties inzake geplande wegen beter af te stemmen op bestaande CRAB-processen, definiëren we het concept “schets” in het Wegenregister: een schets is een wegsegment

• met geometriemethode “ingeschetst”

• dat nog niet verknoopt is.

Voor wegsegmenten met geometriemethode “ingeschetst” vervalt de eis dat deze segmenten een begin- en eindknoop hebben. Steden en gemeenten zullen geplande wegen kunnen inschetsen in het Wegenregister zoals ze dat nu ook kunnen in CRAB: als een onverknoopt “lijntje”. Meer info hierover vindt u op de pagina Ingeschetste en ingemeten wegen .

Van zodra een geplande weg gerealiseerd is op het terrein, kan de status van de corresponderende wegsegmenten aangepast worden naar “in gebruik”. Dit is het signaal voor een operator om de weg in kwestie te verknopen in het Wegenregister, waarna de geometriemethode aangepast wordt naar “ingemeten”. Enkel operatoren met de nodige GIS-expertise zullen gemachtigd zijn om deze acties uit te voeren via de extractwerking van het Wegenregister. Meer info hierover vindt u op de pagina De levenscyclus van een weg(segment) .

Infosessies

Informerende infosessies voorjaar 2023

2 types:

• Wat betekent CRAB-Gebouwen- en Adressenregister voor lokale besturen als adresbeheerder.

• Begeleiding afnemers van CRAB naar het Gebouwen- en Adressenregister.

 De infosessies die ingeboekt zijn, zullen dus ook het onderwerp rond de “inhoudelijke” wijzigingen van Gebouwen- en Adressenregister versus CRAB behandelen.

Planning

Roadmap

Open

Belangrijke mijlpalen

Vanaf april

De start van de opbouw van de productieomgeving voor het Gebouwen- en Adressenregister en het Wegenregister.

Zomermaanden (juli & augustus)

Tijdens de zomermaanden zullen we focus leggen op de datakwaliteit met de nodige aandacht rond openstaande meldingen en verdachte gevallen.

Daarnaast willen we de integratie met de front end applicaties ook maximaal testen.

Code Freeze

Rond de maand september voorzien het Gebouwen- en Adressenregister en het Wegenregister een code freeze. Dit houdt in dat we wijzigingen aan de code willen beperken om de impact op de data maximaal te beperken en zodat de data inconsistenties beperkt blijven uit de synchronisatie van de data met andere bronnen.
Operationele bugs en issues blijven met de nodige prioriteit opgenomen worden alsook issues die voortvloeien uit de ontwikkeling van het decentraal beheer.

CRAB Freeze

Ten laatste begin November zal er een bijwerkingsloze periode geïntroduceerd worden op het CRAB. Deze periode zal nodig zijn om een laatste synchronisatie tussen de datasets van GRB, CRAB, Gebouwen- en Adressenregister en Wegenregister te realiseren.

Deze periode zal ook nodig zijn om de applicaties te verwijzen naar de nieuwe productieomgeving en alles grondig door te testen.

Om beter de doorlooptijd in te schatten zal er proef synchronisatie ingeregeld worden. Afhankelijk van de doorlooptijd, zullen wij genoodzaakt zijn om de tijd te verlengen.

Gebouwen- en Adressenregister en Wegenregister in productie

Begin december verwachten we dat het Gebouwen- en Adressenregister en het Wegenregister live zijn. Bijwerking en raadpleging via de nieuwe toepassingen van de dienstenleveranciers en Lara zullen op dat moment kunnen gebeuren met het Gebouwen- en Adressenregister en het Wegenregister die op de achtergrond aangesproken worden.

Belangrijkste services

Hieronder kunnen jullie een overzicht vinden van de levenscyclus van de belangrijkste CRAB diensten die met de overgang naar Gebouwen- en Adressenregister geïmpacteerd zullen zijn. Wij adviseren u om de nodige stappen te ondernemen om tijdig de omschakeling binnen uw organisatie in te plannen.

Applicatie bijwerking Gebouwen, Adressen en Wegen (Lara & dienstenleveranciers)

Er zijn 2 applicaties die de bijwerking van het Gebouwen- en Adressenregister voorzien:

• Dienstenleverancier Geo-IT,

• Digitaal Vlaanderen die een opvolger zal voorzien voor Lara: https://vlaamseoverheid.atlassian.net/wiki/spaces/AGB/pages/6275694746.

Wij staan in nauw contact met de dienstenleverancier (Geo-IT) en het Lara team. Op deze manier willen wij ervoor zorgen dat de overgang bij de gebruikers zo naadloos mogelijk verloopt. De dienstenleveranciers Cevi en Orbit zullen geen vervanger ontwikkelen voor de bestaande CRAB-beheersapplicaties.

Indien u reeds gebruiker bent bij Geo-IT, Cevi of Orbit en vragen heeft wat de impact is voor jullie organisatie bij de overgang, gelieve jullie contactpersoon te raadplegen of ons via het contactformulier te contacteren.